क्रियाविशेषण अव्यय

  

क्रियाविशेषण अव्यय

..............................................................................

 क्रियापदाबद्दल अधिक माहिती देणाऱ्या शब्दांना क्रियाविशेषण असे म्हणतात.

 क्रिया बद्दल विशेष माहिती सांगणाऱ्या अविकारी शब्दाला '  क्रियाविशेषण अव्यय  'म्हणतात . 

 उदा-  

मुलगी जलद चालते.

 मुलगा चल चालतो.

 मुली जलद चालतात.

 मुले जलद चालतात.

 वरील वाक्यामध्ये लिंग , वचन  यांच्यामध्ये बदल केला ,  तरी '  जलद'  या   क्रियाविशेषणावर काही परिणाम होत नाही .  ते आहे  तसेच राहते . म्हणून त्याला क्रियाविशेषण अव्यय म्हणतात.

.........................................................................

 क्रियाविशेषण अव्ययांचे प्रकार

1 ] कालवाचक क्रियाविशेषण अव्यय-

    वाक्यातील केव्हा घडली ,  किती वेळ ,  किती वेळा  घडली  अव्यय क्रिया घडवण्याची वेळ किंवा काळ दाखवतात  म्हणून त्यांना कालवाचक क्रियाविशेषण असे म्हणतात.

 उदा-

 काल शाळेला सुट्टी होती.

 मी दररोज व्यायाम करतो.

 तो वारंवार आजारी पडतो.

 आज ,  काल ,  उद्या ,  आता ,  तूर्त ,  लगेच ,  जेव्हा ,  नंतर ,  दररोज ,  वेळोवेळी ,  मागे ,  केव्हा ,  आज-काल  इत्यादी 

2]  स्थलवाचक क्रियाविशेषण अव्यय-

 वाक्यातील शब्द क्रिया घडवण्याचे स्थळ किंवा ठिकाण दर्शवतात म्हणून त्यांना स्थळवाचक क्रियाविशेषण असे म्हणतात.

 उदा-

 वारा सर्वत्र असतो.

 वाघ माझ्या समोरून गेला.

 येथून डोंगर जवळ आहे.

3] रितीवाचक क्रियाविशेषण अव्यय-

 वाक्यातील शब्दावरून क्रिया घडण्याची रीत किंवा क्रिया कशी घडते ते दाखवतात म्हणून त्यांना रितीवाचक क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

 उदा-

 रस्त्यातून जाताना सावकाश व जपून चालावे.

 अनेक मुले उभ्याने पाणी गटागटा पितात.

 झटकन ,  पटकन , हळूहळू ,  खळखळ , सावकाश ,  आपोआप ,  मुद्दाम ,  उगीच , फुकट  इ.

4] परिणामवाचक क्रियाविशेषण अव्यय-

 वाक्यातील शब्दावरून क्रिया किती वेळा घडली हे समजते. अशा शब्दांना परिणामवाचक किंवा संख्यावाचक  क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

 उदा-

 त्या मुलीला मी दोनदा सांगितले.

 तो मुलगा वाचताना किंचित अडखळतो.

 आम्ही  मंदिरात पाचवेळा  गेलो.

5 ]  प्रश्नार्थक क्रियाविशेषण अव्यय-

 वाक्यातील शब्द   त्या- त्या वाक्यातील विधानांना प्रश्नाचे स्वरूप देतात. अशा शब्दांना प्रश्नार्थक क्रियाविशेषण अव्यय म्हणतात.

 उदा-

 तुम्ही आमच्याकडे याल का ?

 आपण मला आपल्या घरी न्याल का ?

 तुम्ही आमच्या गावी जाल का ?

6 ]  निषेधार्थक  क्रियाविशेषण अव्यय-

 वाक्यातील शब्द त्या- त्या वाक्यातील क्रियेचा नकार किंवा निषेध दर्शवते म्हणून त्यांना निषेधार्थक क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

 उदा-

 तो न चुकता गणिते सोडवतो.

 गाडी न  थांबता गेली.

...........................................................................