समानार्थी शब्द
-------------------------
अभिनेता = नट
अपराध = गुन्हा
अग्नी = पावक, वन्ही, आग
अत्याचार = अन्याय, जुलूम
अचल = स्थिर, शांत
अपाय = इजा, त्रास
अमृत = पियूष, सुधा
अवचित = एकदम, अचानक
अवर्षण = दुष्काळ
अविरत = सतत, अखंड
अनर्थ = संकट
अरण्य = वन, जंगल, रान
अहंकार = गर्व, घमेंड
आई = माता, जननी, जन्मदात्री
आरसा = दर्पण
आकाश = गगन, नभ, अंबर
आयुष्य = जीवन
आनंद = मोद, हर्ष
आश्चर्य = नवल अचंबा
आज्ञा = आदेश, हुकुम
आपत्ती = संकट
आसन = बैठक
आस = इच्छा
आसक्ती = लोभ हव्यास
अंग = शरीर, काया.
अंगार = निखारा
अंत = शेवट
अंतरीक्ष = आकाश
इहलोक = मृत्युलोक
इशारा = सूचना, खूण
इंद्र = देवेंद्र
उणीव = कमतरता, न्यूनता
उपवन = बगीचा, बाग, उद्यान
उदर = पोट
उदास = खिन्न
उत्कर्ष = भरभराट
उपद्रव = त्रास, छळ
ऊर्जा = शक्ती
एकजूट = एक्य, एकता
ऐश्वर्य = श्रीमंती
औक्षण = ओवाळणे
कष्ट = मेहनत
करमणूक = मनोरंजन
कट = कारस्थान
कटी = कंबर
कठोर = निर्दयी
कनक = सोने
कमळ = पंकज, अंबुज, पदम, सरोज
कपाळ = ललाट, मस्तक
काठ = तीर, किनारा
कान = कर्ण, श्रवण
कावळा = काक, एकाक्ष
काष्ट = लाकूड
किल्ला = गड, तट, दुर्ग
किमया = जादू, चमत्कार
कुटी = झोपडी
कृपण = कंजूस
कृश = बारीक, हडकुळा
खडक = दगळ, पाषाण
खटाटोप = धडपड, प्रयत्न
खग = पक्षी, विहंग
खडग = तलवार
खेडे = गाव, ग्राम
खंत = दुःख
ख्याती = प्रसिद्धी, कीर्ती
गवई = गायक
ग्रंथ = पुस्तक
गनीम = शत्रु
गणपती = गजानन, विनायक, एकदंत, लंबोदर
गरुड = खगेंद्र
गृहिणी = घरधनीन
गाणे = गीत
गाय = गोमाता, धेनु
गोष्ट = कथा, कहाणी
गौरव = सत्कार
गंध = वास, परिमळ
घर = सदन, गृह, निवास, भवन
घोडा = अश्व, हय, वारू
चेहरा = तोंड, मुख
चौफेर = चहूकडे, सर्वत्र
चंद्र = शशी, सोम, इंदू, सुधांशू
चांदणे = कौमुदी, चंद्रिका
छडा = तपास
छंद = नाद, आवड
छिद्र = भोक
जरा = म्हातारपण
जयघोष = जयजयकार
जिन्नस = पदार्थ
जिव्हाळा = माया, प्रेम, ममता
जीर्ण = जुने
ज्येष्ठ = मोठा, वरिष्ठ
झाड = वृक्ष, तरु
झुंबड = गर्दी, रीघ
झुंज = लढा, संग्राम
झेंडा = ध्वज, पताका
झोका = हिंदोळा
टंचाई = कमतरता
ठसा = खूण
ठग = लुटारू
ठक = लबाड
ठेकेदार = कंत्राटदार
डोके = मस्तक
डोंगर = पर्वत
डोळे = चक्षु, अक्ष, नयन
ढग = मेघ, जलद, पयोद
ढीग = रास
तलाव = कासार, सारास, तळे
तरुण = जवान, युवक
तरु = झाड, वृक्ष
तारे = तारका, चांदण्या
तारु = जहाज, गलबत
तिमिर = काळोख
तृषा = लालसा
तृण = गवत
तुरुंग = कारागृह, कैदखाना
थंड = शीतल, गार
थवा = समुदाय, घोळका
दंत = दात
दंडवत = नमस्कार
दास = नोकर, चाकर
दानव = राक्षस, दैत्य, असुर
दारा = बायको, पत्नी
दागिना = अलंकार, आभूषण
दिन = दिवस
दीन = गरीब
दुजा = दुसरा
दुनिया = जग
दुर्दशा = दुरावस्था
दुर्धर = कठीण
देव = ईश्वर, परमेश्वर
दैन्य = दारिद्र्य
धरती = धरणी, पृथ्वी, वसुंधरा
धवल = पांढरे
धनुष्य = चाप, कोंदड
धन = पैसा, संपत्ती
नगर = शहर, पुरी
नजराणा = भेट, उपहार
नवनीत = लोणी
नदी = सरिता, जीवनदायिनी
नृप = राजा
नाथ = धनी, स्वामी
नारळ = श्रीफळ
निर्जन= ओसाड
निर्झर = झरा
निर्मळ = स्वच्छ
नीच = तुच्छ
नेता = नायक, पुढारी
नौदल = आरमार
पशु = प्राणी, जनावर
पती = नवरा
पर्वत = नग, अचल
परिमल = सुवास, सुगंध
पाणी = जल, जीवन, वारी, नीर
पारंगत = निपुण
पान = पत्र, पर्ण
पोपट = राघू, रावा, शुक
पंक = चिखल
पंक्ती = रांग, ओळ
पंडित = शास्त्री, विद्वान
प्रकाश = उजेड, तेज
प्रजा = लोक, रयत
प्रपंच = संसार
प्रतीक = चिन्ह
प्रताप = पराक्रम, शौर्य
प्राचीन = पुरातन, पूर्वीचा
प्रातः काळ = सकाळ, उषा
प्रेम = माया, लोभ, स्नेह
फुल = पुष्प, सुमन
बहर = हंगाम, सुगी
बक = बगळा
बाप = वडील, पिता, जन्मदाता
बांधेसूद = रेखीव, सुडौल
बेढब = बेडौल
बैल = वृषभ, पोळ, खोड
बंधन = निर्बंध, मर्यादा
बंधू = भाऊ, भ्राता
ब्रीद = बाणा, प्रतिज्ञा
भगिनी = बहीण
भरवसा = विश्वास
भार = ओझे
भान = शुद्ध, जागृती
भाऊबंद = नातेवाईक, संगेसोयरे
भुंगा = भ्रमर, भृंग
भू = जमीन, धरा, भूमी
भेद = फरक, भिन्नता
भेकड = भित्रा, भ्याड
महिमा = महात्म्य, थोरवी, मोठेपणा
मनसुबा = बेत, विचार
मकरंद = मध
मलूल = निस्तेज
मंदिर = देऊळ
मयुर = मोर
मत्सर = द्वेष, असूया
मार्ग = रस्ता, वाट, पथ, सडक
मानव = मनुष्य, माणूस, नर
मासा = मीन, मत्स्य
मित्र = सवंगडी, दोस्त, साथीदार
मुलामा = लेप
मुलगा = सुत, पुत्र, लेक
मुलगी = लेक, पुत्री, कन्या, सुता
मूषक = उंदीर
मेष = मेंढा
मोहिनी = भुरळ
मौज = मजा, गम्मत
मंगल = पवित्र
याचक = भिकारी
यातना = दुःख, वेदना
यान = अंतराळवाहन
युवती = मुलगी, तरुणी
रात्र = रजनी, निशा, रात
रुक्ष = कोरडे, निरस
रोष = राग
रंक = गरीब
लढा = लढाई, संघर्ष
लाज = शरम, लज्जा
लाडका = आवडता
लावण्य = सौंदर्य
वर = नवरा, पती
वंदन = नमस्कार, प्रणाम, नमन
वर्षा = पाऊस, पावसाळा
वचक = धाक, दरारा
वत्स = वासरू, बालक
वारा = हवा, पवन, वायू
वासना = इच्छा
वाली = रक्षणकर्ता
वायदा = करार
विलंब = उशीर
विमल = निष्कलंक, निर्मळ
विवंचना = काळजी, चिंता
विद्रूप = कुरूप
विनय = नम्रता
विस्तृत = विशाल, विस्तीर्ण
विस्मय = आश्चर्य, नवल
विलग = वेगळे, सुटे, अलग
विषण्ण = खिन्न, कष्टी
वीज = चपला, चंचला, बिजली, तडिता
वेश = पोषक
व्यथा = दुःख
व्रण = खूण,
व्याकुळ = दुःखी, कासावीस
शव = प्रेत
शक्ती = बळ, जोर, ताकत
शर = बाण, तीर
शत्रू = अरी, रिपु
शेज = बिछाना, अंथरूण
शिकारी = पारधी
शिक्षक = गुरुजी, गुरु, मास्तर
शीघ्र = जलद
शीपा = थकवा
शिकस्त = पराकाष्टा
सज्जन = संत
समाधान = आनंद, संतोष
समुद्र = सागर
सिंधू = समय
साप = सर्प, भुजंग
सहार = नाश, विनाश, सर्वनाश
स्वच्छ = निर्मळ, साफ स्तुती
प्रशंसा = कौतुक
साधू = संन्यासी
साथ = सोबत, संगत
सुगम = सुलभ, सोपा
सुरेल = गोड
सुंदर = सुरेख, छान
सीमा = वेस, मर्यादा
सेवक = दास, नोकर
सैन्य = दल, फौज
संघ = गट
संदेश = निरोप
संशोधक = शास्त्रज्ञ
स्वामी = मालक
संकल्प = बेत, मनसुबा
स्वेद = घाम
सुर्य = दिनकर, प्रभाकर, रवी, भास्कर, आदित्य
संग्राम = युद्ध
संशय = शंका
सिंह = वनराज, केसरी
स्त्री = महिला, वनिता, कामिनी
हताश = निराश
हरीण = मृग, सारंग
हत्ती = गज, कुंजर
हिम = बर्फ
हिम्मत = धैर्य
हुशार = चतुर
होडी = नाव, जहाज, नौका
क्षत = जखम, व्रण
क्षमा = माफी
क्षय = झीज
क्षीण = अशक्त
क्षिर = दूध
क्षुधा = भूक
क्षेम = कल्याण, हित
क्षोभ = क्रोध
No comments:
Post a Comment