म्हणी व त्यांचे अर्थ

'म्हणी' म्हणजे लोकांनी वारंवार उच्चारलेले मार्मिक वाक्य.

म्हणीमध्ये जीवनातील विशिष्ट अनुभव, माहिती, सत्य व उपदेश साठवलेला असतो. म्हणीच्या विचारांत मार्मिकता असते. जे वाक्य किवा वचन वारंवार म्हणण्यात येते ती 'म्हण'होय.

🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁 

🍁अंगाचा तीळ पापड होणे

अर्थ - खूप संतापणे

🍁 अंगात नाही बळ आणि चिमटा घे‌उन पळ 

अर्थ - दुर्बळ मनुष्य बलवान व्यक्ती वर सरळ हल्ला न करता छोटी खोडी काढून पसार होतो.

🍁 अंथरूण पाहून पाय पसरावे  

अर्थ - आपली आवक जेव्हढी असेल तेवढेच पैसे खर्च करावे

🍁 अक्कल खाती जमा  

अर्थ - नुकसान होणे

🍁  अक्कल नाही काडीची म्हणे बाबा माझे लग्नं करा 

अर्थ - क्षमता नसताना एखाद्या गोष्टीचा हट्ट करणे.

🍁 अचाट खाणे मसणात जाणे 

अर्थ - अती प्रमाणात कोणतीही गोष्ट घातक ठरू शकते

🍁 अठरा विश्वे दारिद्र असणे 

अर्थ - अति दुर्बळ असणे

🍁 अडला नारायण गाढवाचे पाय धरी  

अर्थ - बलाढ्य व्यक्ती गरज असताना कोणत्याही व्यक्तीकडे मदतीची याचना करू शकतो.

🍁अडली गाय अन फटके खाय 

अर्थ - अडचणीत सापडलेल्या व्यक्तीस जास्त त्रास देणे.

🍁  अडाण्याचा गेला गाड़ा, वाटेवरची शेते काढा 

अर्थ - मूर्ख माणूस कोणत्याही प्रकारे विचित्र वर्तन करू शकतो.

🍁अति राग भीक माग 

अर्थ - क्रोधामुळे कोणतीही गोष्ट साध्य करता येत नाही.

🍁 अतिपरीचयेत अवज्ञा 

अर्थ - अतिघनीष्ट सबंध हानिकारक ठरू शकतो.

🍁 अनुभवल्याशिवाय कळत नाही, चावल्याशिवाय गिळत नाही  

अर्थ -एखाद्या गोष्टीत सहभाग घेतल्याशिवाय ती गोष्ट साध्य होत नाही.

🍁 अन्नछ्त्रात मिरपूड मागू नये  

अर्थ - गरजवंत व्यक्तीला पर्याय नसतो.

🍁  अपयश हे मरणाहून वोखटे 

अर्थ -  अपयश मरणापेक्षा भयंकर आहे व लाजीरवाणे आहे.

🍁 अप्पा मारी गप्पा  

अर्थ - काही रिकामटेकडे उगाच चर्चेचे पाल्हाळ लावतात.

🍁 असतील शिते तर नाचतील भुते

अर्थ -  संपत्ती असलेल्या व्यक्तीकडे सर्वजण येतात.

🍁 अंगाची लाही लाही होणे 

अर्थ - खूप संतापणे.

१९  अंगाची तलखी होणे .

 खूप संतापणे.

🍁 अंतकाळापेक्षा मध्यांन्नकाळ कठीण 

अर्थ - मरणापेक्षा भुकेच्या यातना कठीण असतात.

🍁 अंधारात केले तरी उजेडात आले 

अर्थ - गुप्तपणे केलेली गोष्ट कधीही सर्वाना कळू शकते.

🍁 अक्कल नाही काडीची नाव सहस्त्रबुद्धे 

अर्थ - नावाप्रमाणे लोक नसतात.

🍁 अगं अगं म्हशी, मला कुठं नेशी? 

अर्थ - एकाच्या चुकीसाठी इतर लोकाना दोष लावणे.

🍁 अठरा विश्व दारिद्र्य त्याला छत्तीस कोटी उपाय 

अर्थ - जीवनात यशस्वी होण्यासाठी अनेक उपाय आहेत, फक्त ते आचरणात आणले पाहिजेत.

🍁 अडाण्याची गोळी भल्यास गिळी 

अर्थ - अशिक्षीत माणूस कोणालाही अडचणीत आणू शकतो.

🍁  अडला हरी गाढवाचे पाय धरी 

अर्थ - अडचणीच्या वेळी मूर्खाचीही मनधरणी करावी लागते.

🍁  अडली गाय खाते काय 

अर्थ - गरजू माणूस कोणत्याही अटी स्वीकारून काम करतो.

🍁 अति तेथे माती  

अर्थ - कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक झाल्यास काम बिघडते.

🍁  अति शहाणा त्याचा बैल रिकामा 

अर्थ - शिष्ट माणसाशी व्यवहार करताना लोक जपून वागतात त्यामुळे त्यांना काम करणे जड जाते.

🍁  अती झालं अऩ हसू आलं 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीचा जास्त उहापोह केला तर ती गोष्ट हास्यास्पद ठरते.

🍁अनोळख्याला भाकरी द्यावी पण ओसरी देऊ नये 

अर्थ - अपरिचित माणसाशी अधिक सलगी करू नये.

🍁 अपयश ही यशाची पहिली पायरी आहे

अर्थ -  कोणत्याही यश मिळवताना सुरवातीला अपयश येऊ शकते.

🍁 अपुऱ्या घड्याला डब  डब फार 

अर्थ -कमी बुद्धिवान माणूस आपले ज्ञान उगाच सर्वदूर सांगत सुटतो.

🍁 असंगाशी संग प्राणाशी गाठ 

अर्थ - अयोग्य माणसाची सांगत धरल्यास प्राणही जाऊ शकतो.

🍁 असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा 

अर्थ - भरपूर द्रव्य असल्यावर चैन करायची नाहीतर गप्प बसायचे.

🍁 आंधळी पाण्याला गेली अन घागर फोडून घरी आली 

अर्थ - अक्षम व्यक्तीस काम दिल्यास ते तडीस जाणे कठीण असते.

🍁 आंधळे दळते अन कुत्रे पीठ खाते 

अर्थ - एकाने कष्ट करायचे अन दुसऱ्याने लाभ घ्यायचा.

🍁  आंधळ्याची बहिऱ्याशी गाठ 

अर्थ - एकमेकांना मदत न करणाऱ्या व्यक्ती जवळ येणे.

🍁 आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन

अर्थ -  अपेक्षेपेक्षा जास्त लाभ होणे.

🍁 आंधळीपेक्षा तिरळी बरी 

अर्थ - एखादी बाब अगदीच वाईट स्वीकारण्यापेक्षा थोडी दोष असलेली गोष्ट स्वीकार करणे कधीही चांगले.

🍁 आंधळ्या प्रजेत हेकणां राजा 

अर्थ - असहाय्य गरीब लोकांमध्ये एखादा चुकीचे निर्णय घेऊन राज्य करतो.

🍁 आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन 

अर्थ - अपेक्षेपेक्षा जास्त लाभ होणे.

🍁 आंधळीपेक्षा तिरळी बरी 

अर्थ - एखादी बाब अगदीच वाईट स्वीकारण्यापेक्षा थोडी दोष असलेली गोष्ट स्वीकार करणे कधीही चांगले.

🍁आंधळ्या प्रजेत हेकणां राजा 

अर्थ - असहाय्य गरीब लोकांमध्ये एखादा चुकीचे निर्णय घेऊन राज्य करतो.

🍁असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा 

अर्थ - भरपूर द्रव्य असल्यावर चैन करायची नाहीतर गप्प बसायचे.

🍁  आंधळ्याची बहिऱ्याशी गाठ 

अर्थ - एकमेकांना मदत न करणाऱ्या व्यक्ती जवळ येणे.

🍁 आई जेवू घालीना बाप भिक मागू देईना 

अर्थ - दोन्हिकडून संकटात सापडणे.

🍁 आईचा काळ नि बायकोशी मवाळ  

अर्थ -आईशी वाईट वागून बायकोला महत्त्व देणे.

🍁 आईजीच्या जिवावर बाईजी 

अर्थ -उदार  दुसऱ्याचा पैसा दान करून स्वतः चा बडेजाव दाखविणे.

🍁  आकारे रंगती चेष्टा  

अर्थ - माणसाच्या बाह्य स्वरूपावरून त्याचा कार्याचा अंदाज करता येत नाही.

🍁  आखुड शिंगी आणि बहुदुधी  

अर्थ - सर्व आपल्या मनासारखे व्हावे असे वाटणे.

🍁 आगीतून निघून फुफाट्यात पडणे  

अर्थ - एका संकटातून निघून दुसर्‍या संकटात सापडणे

🍁 आचार भ्रष्ट नि सदा कष्ट  अनाचाराने वागणारा माणूस सदा दु:खी असतो.

🍁 आजा मेला नि नातू झाला 

अर्थ -  एकीकडे फायदा तर दुसरीकडे तोटा होणार.

🍁  आठ हात काकडी नउ हात बी 

अर्थ -  एखाद्या गोष्टीची फारच स्तुती करून सादर करणे.

🍁 आडात नाही तर पोहऱ्यात कोठून येणार 

अर्थ -  एखादी गोष्ट अस्तित्वात नसतांना त्याची अपेक्षा करणे व्यर्थ आहे.

🍁  आधणातले रडतात अन सुपातले हसतात्त 

अर्थ -  दुसऱ्यांना हसताना विचार करणे क्रमप्राप्त आहे, काही दिवसांनी तशी वेळ आपल्यावरही येऊ शकते.

🍁  आधी जाते बुद्धी मग जाते लक्ष्मी  

अर्थ - आधी वर्तन बिघडते मग मनुष्य कंगाल होतो.

🍁आधीच आम्हाला हौस, त्यात पडला पाऊस 

अर्थ -  एखाद्या अचानक ठरलेल्या गोष्टीत बाधा उत्पन्न होणे.

🍁आधीच मर्कट तशातच मद्य प्याला 

अर्थ -  आधीच विचित्र बुद्धीचा,अन अवास्तव प्रोत्साहन मिळाल्यामुळे त्याच्या चेष्टाना उत येतो.

🍁  आपण शेण खायचं अन दुसऱ्याच तोंड हुंगायच 

अर्थ -  स्वतः वाईट कर्म करायचे अन दुसऱ्यावर संशय घ्यायचा.

🍁  आपण हसे लोकाला अन घाण आपल्या नाकाला 

अर्थ -  ज्या दोषाबद्दल लोकास हसायचे, तोच दोष आपल्यात असताना दुर्लक्ष करणे.

🍁  आपला हात जगन्नाथ 

अर्थ -  आपली उन्नती आपल्यावरच अवलंबून असते, आपल्या हातात अधिकार आला तर त्याचा दुरुपयोग करून जिन्नस लाटणे.

🍁  आपले नाक कापून दुसऱ्याला अपशकून 

अर्थ -  आपले नुकसान झाले तर दुसऱ्याचे पणनुकसान होवो ही मनीषा मनात बाळगणे.

🍁 आपलेच दात अन आपलेच ओठ 

अर्थ -  आपल्या माणसांनी आपल्याच माणसाना त्रास देणे.

🍁 आपल्या गल्लितच कुत्रे शिरजोर 

अर्थ -  आपल्या भागात आपला वरचष्मा ठेवणे.

🍁 आभाळ फाटल्यावर त्याला ठिगळ कसे लावायचे 

अर्थ -  मोठे संकट आले की बचाव करणे अवघड असते.

🍁 आयत्या पिठावर रेखोट्या मारणे 

अर्थ -  कोणतेही काम न करता दुसर्‍याच्या जिवावरउपभोग घेणे.

🍁 आरोग्य हेच ऐश्वर्य  चांगले 

अर्थ - आरोग्य ही यशाची गुरुकिल्ली आहे.

🍁आली चाळीशी, करा एकादशी 

अर्थ -  परिस्थितीनुसार आपल्या सवयी बदलवणे.

🍁  आले अंगावर घेतले शिंगावर  

अर्थ - संकटाचा सामना धैर्याने करावा.

🍁  आशेची माय निराशा  

अर्थ - निराशा येईल म्हणून आशा कधीही सोडू नये.

🍁 आस्मान दावणे 

अर्थ -  पराजय करणे.

🍁आई जेवू घालीना बाप भीक मागू देईना 

अर्थ -  दोन्ही बाजूंनी अडचण.

🍁आईची माया न पोर जाई वाया 

अर्थ -  अति लाडाने मुल बिघडते.

🍁 आकांक्षापुढती गगन ठेंगणे

अर्थ -   आशावाद ठेवल्यास कोणतेही लक्ष्य साध्य होते.

🍁  आखाड्याच्या मैदानात पहिलवानाची किंमत 

अर्थ -  माणसाला योग्य ठिकाणीच किंमत मिळते.

🍁 आग सोमेश्वरी नि बंब रामेश्वरी  

अर्थ - गरजू माणसाला मदत न करता, गरज नसलेल्या माणसाला मदत करणे.

🍁  आचार तेथे विचार 

अर्थ -  चांगली संस्कृती चांगल्या विचाराना जन्म देते.

🍁आज अंबरी उद्या झोळी धरी  

अर्थ - कधी थाटामाटात तर कधी दरिद्री राहणे.

🍁  आठ पुरभय्ये अन नऊ चौबे  

अर्थ - जमत नसल्यास सगळ्यांची चूल वेगवेगळी असते.

🍁 आठ हात लाकुड, न‌ऊ हात धलपी 

अर्थ -  एखाद्या गोष्टीची फारच स्तुती करून सादर करणे.

🍁 आत्याबाईला मिशा असत्या तर तिला काकाच म्हटले असते  

अर्थ - अशक्य गोष्टींची चर्चा करण्यात काही अर्थ नसतो.

🍁  आधी करावे मग सांगावे 

अर्थ -  कार्य तडीस गेल्याशिवाय त्याबद्दल उगाच बोलू नये.

🍁  आधी पोटोबा मग विठोबा  

अर्थ - अगोदर पोट भरावे मग देवास आळवावे.

🍁 आधीच उल्हास त्यात फाल्गुन मास 

अर्थ -  आधीच हौशीने केलेलं काम अन त्याला अनुकूल परिस्थिती निर्माण होणे.

🍁  आपण चिंतीतो एक पण देवाच्या मनात भलतेच 

अर्थ -  प्रत्येकच गोष्ट आपल्या मनासारखी होत नाही.

🍁  आपण सुखी तर जग सुखी 

अर्थ -  आपण आनंदात असता सर्व जग सुखी वाटणे.

🍁 आपला तो बाब्या दुसऱ्याच ते कारटं 

अर्थ -  स्वतःच्या चुकांकडे दुर्लक्ष करून दुसऱ्याच्या चुकांविषयी बोलणे.

🍁  आपली पाठ आपणास दिसून येत नाही 

अर्थ -  आपले दोष आपल्याला दिसत नाहीत.

🍁  आपले नाही धड अन शेजाऱ्याचा कढ 

अर्थ -  आपली परिस्थिती चागली नसताना दुसऱ्याच्या परिस्थिती विषयी कळकळ दाखविणे.

🍁 आपल्या अळवाची खाज आपणास ठावी 

अर्थ -  आपले दोष आपल्यालाच माहित असते.

🍁  आपल्याच पोळीवर तूप ओढून घ्यायचे 

अर्थ -  इतरांचा विचार न करता स्वार्थ साधणे.

🍁 आमचे गहू आम्हालाच देऊ  

अर्थ - आपल्याच वस्तूचा चतुराईने दुसऱ्याना लाभ न मिळू देता स्वतःच लाभ घेणे.

🍁 आयत्या बिळावर नागोबा  

अर्थ - कोणतेही काम न करता दुसर्‍याच्या जिवावर उपभोग घेणे.

🍁  आलिया भोगासी असावे सादर 

अर्थ -  आलेल्या संकटास कुरकुर न करता तोंड देणे भाग असते.

🍁आलीया भोगासी असावे सादर  

अर्थ - अल्प आमिष दाखवून मोठे काम करून घेणे.

🍁 आवळा देऊन कोहळा काढणे 

अर्थ -  अल्प आमिष दाखवून मोठे काम करून घेणे.

🍁  आसू ना मासू , कुत्र्याची सासू 

अर्थ -  जिव्हाळा नसताना वरवर कळवळा दाखविणे.

🍁 इकडे आड तिकडे विहीर

अर्थ -   दोन्ही बाजूनी संकटात सापडणे.

🍁  इच्छिलेले घडते तर भिक्षुकही राजे होते 

अर्थ -  सर्व इच्छेप्रमाणे झाले असते तर सर्व लोकं धनवान झाले असते.

🍁 इज्जतीचा फालुदा होणे 

अर्थ -  अपमान होणे.

🍁  इकडे आड तिकडे विहीर 

अर्थ -  कोंडी होणे.

🍁  इच्छा तसे फळ 

अर्थ - मनात चांगले विचार ठेऊन केलेले कार्य यशस्वी होतेच.

🍁  इजा बिजा तीजा  

अर्थ - एकसारख्या होणाऱ्या घटना टाळता येत नाही.

🍁उंटावरचा शहाणा  

अर्थ -मूर्ख सल्ला देणारा.

🍁  उंटावरून शेळ्या हाकणे 

अर्थ - आळस, हलगर्जीपणा करणे.

🍁 उंदराला मांजर साक्ष 

अर्थ - वाईट माणसाने दुसर्‍या वाईट माणसाविषयी चांगले सांगणे.

🍁  उकराल माती तर पिकतील मोती .

अर्थ - शेतीची चांगली मशागत तर पिके चांगली येतात.

🍁 उखळात डोके घातल्यावर मुसळाची भीती कशाला 

अर्थ - एखादे मोठे , कठीण काम हातात घेतल्यानंतर श्रमांचा विचार करायचा नसतो.

🍁 उघड्याकडे नागडा गेला अनं रात्रभर हिवाने मेला 

अर्थ - एक लहान पत असलेली व्यक्ती दुसऱ्या गरीब व्यक्तीची बरोबरी करू शकत नाही.

🍁  उचलली जीभ लावली टाळुला 

अर्थ - कोणताही विचार न करता बोलणे.

🍁  उठता लाथ बसता बुक्की 

अर्थ - कायम धाकात ठेवणे.

🍁 उडदामाजी काळे  बेरे 

अर्थ -चांगल्या गोष्टी सोबत वाईट गोष्ट असु शकते.

🍁 उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीसाठी खूप घाई करणे.

🍁 उथळ पाण्याला खळखळाट फार 

अर्थ - अपरिपक्व ज्ञान असणारा व्यक्ती उगाच ज्ञानप्रदर्शन करतो.

🍁  उधार तेल खावत निघाले  

अर्थ -उधारीच्या मालत काही न काही दोष असतो.

🍁 उन पाण्याने घर जळत नसते 

अर्थ - एखाद्यावर खोटे आरोप केले तरी त्याची बेअब्रू होत नाही.

🍁  उंच वाढला एरंड तरी हो‌ईना इक्षुदंड  

अर्थ - छोट्या गोष्टी मोठ्यांशी बरोबरी करू शकत नाही.

🍁  उंटावरचा शहाणा  

अर्थ -मूर्ख सल्ला देणारा.

🍁  उंटावरून शेळ्या हाकणे 

अर्थ - कोणत्याही कामात सहभाग न घेता उगाच फुकटाचे मार्गदर्शन करणे.

🍁  उंदीर गेला लुटी अन आणल्या दोन मुठी 

अर्थ - मनुष्य आपल्या कुवतीनुसार काम करतो.

🍁 उकिरड्याची दैना बारा वर्षांनी देखील फिटते

अर्थ -  गरीब व्यक्तीचे दिवस कधीही पालटू शकतात.

🍁 उघड्या डोळ्यांनी प्राण जात नाही 

अर्थ - धडधडीत नुकसान होत असताना न प्रतिकार करता माणसाला स्वस्थ बसवत नाही.

🍁 उचल पत्रावळी म्हणे जेवणारे किती 

अर्थ -मुद्द्याचे काम सोडून भलतीच चौकशी करणे.

🍁 उचलली जीभ लावली टाळ्याला 

अर्थ - बेताल बोलणे.

🍁  उडत्या पक्षाची पिसे मोजणे 

अर्थ - सहज चालता बोलता एखाद्या गोष्टीची पारख करणे.

🍁 उडाला तर कावळा बुडाला तर बेडूक 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीची पारख लगेचच होत नाही त्यासाठी थोडा वेळ जाऊ द्यावा लागतो.

🍁 उत्तम शेती मध्यम व्यापार नि कनिष्ठ नोकरी 

अर्थ - नोकरी पेक्षा व्यापार व व्यापारापेक्षा शेती उत्तम आहे.

🍁  उद्योगाचे घरी रिद्धी सिद्धी पाणी भरी  

अर्थ -उद्योगी मनुष्य जीवनात यशस्वी होतो व त्याची भरभराट होते.

🍁  उधारीचे पाते अन सव्वा हात रिते 

अर्थ - उधारीने घेतलेला माल मग कमीच भरणार.

🍁  उपट सूळ, घे खांद्यावर  

अर्थ - नसते लचांड पाठीमागे लावून घेणे.

🍁  उभारले राजवाडे अन तेथे आले मनकवडे 

अर्थ - श्रीमंती आले की त्यामागे हाजी हाजी करणारे येतातच.

🍁  उस गोड लागला म्हणून मुळासकट खाऊ नये 

अर्थ - एखाद्या चांगल्या गोष्टीचा ती नष्ट होईल एव्हढा उपभोग घेऊ नये.

🍁  उसाबरोबर एरंडाला पाणी  

अर्थ -एखाद्या गोष्टीचा लाभ अनपेक्षितरीत्या दुसऱ्या जवळच्या गोष्टीला होतो.

🍁  उपसा पसारा मग देवाचा आसरा 

अर्थ - आधी कामा करावे मग देव देव करावे.

🍁  उभ्याने यावे अन ओणव्याने जावे 

अर्थ - कोणतेही काम स्वाभिमानाने करावे त्याचे श्रेय नम्रपणाने घ्यावे.

🍁  उसाच्या पोटी कापूस  

अर्थ -कर्तबगार व्यक्तीच्या वंशात आळशी माणूस असणे.

🍁 ऊस झाला डोंगा परी रस नाही डोंगा 

अर्थ - बाह्य स्वरूपावरून व्यक्तीच्या स्वभावाची पारख करता येत नाही.

🍁  ऋषीचे कुळ अन हरळीचे मुळ शोधू नये 

अर्थ - ऋषी अन महान अज्ञात गोष्टींचे मुळ शोधायचा प्रयत्न करू नये.

🍁  एक घाव दोन तुकडे 

अर्थ - एका फटक्यात निकाल लावणे.

🍁 एक नूर आदमी दस नूर कपडा 

अर्थ - माणसाचा रुबाब नीटनेटक्या पोशाखाने वाढतो

🍁 एक पाय मोडल्याने गोम लंगडी होत नाही 

अर्थ - एकसारखे अनेक स्त्रोत उपलब्ध असता काम थांबत नाही किंवा श्रीमंत व्यक्तीचा काही पैसा खर्च झाला तरी त्याचा परिणाम होत नाही.

🍁  एकदा की नाव कानफाट्या पडले की पडलेच 

अर्थ - लोकात एकदा की नाचक्की झाली की लोकं त्याच दृष्टीने पाहतात.

🍁  एकावे जनाचे करावे मनाचे 

अर्थ - सर्वांचे विचार एकूण आपला स्वतःचाच निर्णय घ्यावा.

🍁  एका कानाने एकवे दुसऱ्या कानाने सोडून द्यावे 

अर्थ - ऐकलेल्या सगळ्याच गोष्टींचा विचार करणे व्यर्थ आहे.

🍁  एका दगडात दोन पक्षी मारणे 

अर्थ - एकाच कार्यात दोन काम करणे.

🍁  एका माळेचे मनी 

अर्थ - सर्वजण येथून तेथून सारखे.

🍁  एका म्यानात दोन तलवारी राहत नाही 

अर्थ - लोकात एकदा की नाचक्की झाली की लोकं त्याच दृष्टीने पाहतात.

🍁  एका हाताने टाळी वाजत नाही 

अर्थ - भांडणात एकाचीच चुकी नसते, प्रत्येकाची थोडी चूक असतेच असते.

🍁  एकादशीच्या घरी शिवरात्र 

अर्थ - एका दरिद्री माणसाचा दुसऱ्या दरिद्री माणसाचा उपयोग होत नाही.

🍁 एकी हेच बळ 

अर्थ - एकत्र समुदाय कायम जिंकतो.

🍁  एरंडाचे गुर्हाळ 

अर्थ - एखादी गोष्ट लांबलचक व कंटाळवाणी असणे.

🍁  एक कोल्हा सतरा ठिकाणी व्याला 

अर्थ - एकाच माणसाचा भरपूर लोकाना त्रास होणे.

🍁 एक ना धड भारभार चिंध्या 

अर्थ - अनेक गोष्टी अपूर्ण करून , कोणत्याही गोष्टी पूर्ण न करणे.

🍁  एक पाय तळ्यात एक पाय मळ्यात 

अर्थ - दोन मार्गांवर हात ठेऊन चालणे.

🍁 एकटा जीव सदाशिव  

अर्थ -एकटा माणूस चिंतामुक्त अन सुखी असतो.

🍁 एकमेका सहाय्य करू अवघे धरू सुपंथ

अर्थ -  एकमेकांच्या सहकार्याने सर्वांचाच फायदा होतो.

🍁 एका कानाचे दुसऱ्या कानाला कळत नाही 

अर्थ - अत्यंत गुप्तपणे आपले कार्य करणे.

🍁  एका कानावर पगडी घरी बाईल उघडी 

अर्थ - बाहेर श्रीमंतीचा आव आणायचा व घरी दारिद्र्यात राहणे.

🍁 एका पुताची माय वळचणीखाली जीव जाय

अर्थ -  एक मुलगा पोटी असून सुद्धा तोआईला सुखाने जगू देत नाही.

🍁 एका माळेचे मनी ओवायला नाही कुणी 

अर्थ - सर्व एकसारखे असताना कोणीच काम करत नाही.

🍁  एका हाताने टाळी वाजत नाही 

अर्थ - दोष दोन्हीकडे असतो.

🍁 एकादशी अन दुप्पट खाशी 

अर्थ - नियमांच्या विरुद्ध वर्तन करणे दरिद्री माणसाचा उपयोग होत नाही.

🍁  एकाने गाय मारली तर दुसऱ्याने वासरू मारू नये  

अर्थ -एकाने वाईट गोष्ट केली तर आपल्यालाही वाईट गोष्ट करण्याचा हक्क पोहोचत नाही.

🍁  एकूण घेत नाही त्याला सांगू नये 

अर्थ - काही  जो एकात नाही त्याला समजावण्याचा प्रयत्न करू नये.

🍁 ऐतखाऊ लांडग्याचा भाऊ 

अर्थ - कष्ट न करण्याची सवय असलेला मनुष्य कुठेही आयते खायला मिळाले की डल्ला मारतात.

🍁 ऐकावे जनाचे पण करावे

अर्थ - मनाचे  दुसऱ्यांचे न ऐकता स्वतःचे निर्णय स्वतःघेणे.

🍁 ओठात एक नि पोटात एक 

अर्थ - प्रकट करताना विचार वेगळे अन मनात काही वेगळेच विचार..

🍁 ओढाळ गुराला लोढणे गळ्याला 

अर्थ - गुन्हेगाराला कायद्याचा वाचक बसावयास हवा.

🍁  ओळखीचा चोर जीवे मारी 

अर्थ - एखाद्याला आपण गुन्हा करताना पाहिल्यास तर तो आपल्या जिवावर उठतो.

🍁 ओ म्हणता ठो येईना  

अर्थ -कसलेही ज्ञान नसणे, लिहिता वाचता न येणे.

🍁 ओठी तेच पोटी 

अर्थ - बोलावे तसे वागावे, सरळमार्गी माणूस.

🍁 ओल्याबरोबर सुके जळते 

अर्थ - दुष्टांच्या बरोबर राहिल्याने सज्जन माणसास ही त्रास होतो.

🍁  ओसाड रानात एरंडाचा उदो उदो  

अर्थ - अशिक्षित गावात कमी शिकलेला माणूस विद्वान ठरतो.

🍁  औषधा वाचून खोकला गेला 

अर्थ - परस्पर संकट टळले.

🍁  कडू कारले तुपात तळले,साखरेत घोळले तरी ते कडू ते कडूच 

अर्थ - वाईट व्यक्तीचीवाईट सवय कधीही जात नाही.

🍁 कधी तुपाशी तर कधी उपाशी 

अर्थ - पैसा असला तर चंगळ करायची नाही तर उपाशी राहायचे.

🍁  कर नाही त्याला डर कशाला  

अर्थ - दोषी नसताना कसलेही भय राहत नाही.

🍁 करवंदीच्या जाळीला काटे 

अर्थ - चांगल्या वस्तूबरोबर वाईट गोष्टींचा सामना करावयास लागायचाच.

🍁 करायला गेलो एक आणि झाले भलतेच

अर्थ -  चांगले करायला गेले तरी वाईट घडणे.

🍁  करून करू भागले अन देवपूजेला लागले 

अर्थ - वाईट गोष्टींचा वीट आल्यावर चांगल्या गोष्टी करण्याचा प्रयत्न करणे.

🍁 कर्कशेला कलह तर पद्मिनीला प्रीती गोड 

अर्थ - दुष्ट स्त्रीला भांडणे आवडतात तर गुणवतीला प्रेम आवडते.

🍁 कवड्यांचे दान केले अन गावात नगारे वाजविले 

अर्थ - दान छोटे करून इतर लोकांना महती सांगत फिरणे.

🍁 कसायाला गाय धार्जिणी  

अर्थ -गुंडांच्या पुढे लोकं नमतात व पुढे पुढे करतात.

🍁 कठीण समय येता कोण कामास येतो 

अर्थ - आपल्या अडचणीच्या वेळेस कोणीही मदतीला येत नाही.

🍁 वागावेच लागते कधी गाडीवर नाव तर कधी नावेवर गाडी 

अर्थ - सर्वाना प्राप्त परिस्थितीनुसार वागावेच लागते.

🍁  कमरेचे सोडले नि डोईला बांधले  

अर्थ -सर्व लाजलज्जा टाकून देणे.

🍁 करंगळी सुजली तर डोंगरा एवढी होईल काय 

अर्थ - छोट्या माणसाला थोर माणसाची बरोबरी करणे अशक्य आहे.

🍁 करायला गेले गणपती अन झाला मारुती

अर्थ -  जे करायचे ते नित समजून करावे नाही तर भलतेच घडते.

🍁 करीन ती पूर्व  

अर्थ -अंगी असे कर्तुत्व असावे की जे ठरविले ते घडून आलेच पाहिजे.

🍁 करून गेला गाव अन दुसऱ्याचेच नाव

अर्थ -  एकाने केलेल्या गुन्ह्याचा आरोप दुसऱ्यावर ठेवणे.

🍁 कळते पण वळत नाही 

अर्थ - चांगल्या गोष्टी कृतीत आणता येणे कठीण आहे.

🍁  कशात काय अन फाटक्यात पाय 

अर्थ - बडेजाव दाखविला तरी उपयोग नसतो.

🍁  काखेत कळसा गावाला वळसा 

अर्थ - जवळ असलेली वस्तू सर्वदूर शोधणे.

🍁 काठी मारल्याने पाणी दुभंगत नाही 

अर्थ - खरी मैत्री आगंतुक कारणाने तुटत नाही.

🍁  काम न धंदा, हरी गोविंदा  रिकामटेकडा

अर्थ - मनुष्य फक्त बडबड करण्यात आपला वेळ घालवतो.

🍁  कामा पुरता मामा  

अर्थ -व्यावहारीक जगात स्वार्थ बाळगणे.

🍁 काळ आला होता पण वेळ आली नव्हती 

अर्थ - प्राणांतिक संकटातून वाचणे.

🍁 कावळा बसायला अन फांदी तुटायला एकाच घात 

अर्थ - योगायोगाने एखादी गोष्ट घडून भलत्याच गोष्टीचा संबंध वेगळ्याच गोष्टीला लावणे.

🍁 काविळ झालेल्यास सर्व पिवळे दिसते 

अर्थ - आपणास ज्या गोष्टी जसे विचार करतो तश्याच वाटतात.

🍁  काकडीची चोरी अन फाशीची शिक्षा 

अर्थ - थोड्याश्या अपराधानंतर फार मोठी शिक्षा करणे.

🍁  काट्यावाचून गुलाब नाही  

अर्थ -चांगली गोष्ट कठीण परीश्रमाने मिळते.

🍁 कानामागून आली तिखट झाली 

अर्थ - नवीन आलेली व्यक्ती लवकरच यशस्वी होणे.

🍁  काम नाही घरी अन सांडून भरी 

अर्थ - काम नसताना उगाच काम निर्माण (वाढवून) तेच काम परत परत करणे.

🍁  काय ग बाई उभी घरात दोघी तिघी  

अर्थ - घरात काम करणारे पुष्कळ वाढले की प्रत्येकजण कामचुकारपणा करू लागतो.

🍁 काळी बेंद्री एकाची अन सुंदर बायको लोकाची 

अर्थ - सर्वाना आपल्या गोष्टीपेक्षा इतरांच्या चांगल्या आहेत असे वाटते.

🍁 कावळ्याच्या शापाने गाय मरत नाही

अर्थ -  दुर्जन व्यक्तीच्या चिंतनाने चांगल्या माणसाचे नुकसान होऊ शकत नाही.

🍁 कुंपणानेच शेत खाणे 

अर्थ - रक्षणकर्त्यानेच नुकसान करणेबलाढ्य.

🍁 कुठे राजा भोज कुठे गंगु तेली 

अर्थ - बलाढ्य माणूस आणि दुर्बळ यांची तुलना होऊ शकत नाही.

🍁कुत्र्याचे शेपूट नळीत घातले तरी वाकडे ते वाकडेच  

अर्थ -वाईट व्यक्तीची वाईट सवय कधीही जात नाही.

🍁 कुऱ्हाडीचा  दांडा गोतास काळा

अर्थ -  आपल्या जातभाईंचे नुकसान होणे.

🍁 कुंपणानेच शेत खाणे  

अर्थ -रक्षणकर्त्यानेच नुकसान करणे.

🍁  कुठे इंद्राचा ऐरावत कुठे शामभट्टाची  तट्टाणी

अर्थ - माणसाची तुलना दुर्बळ माणसाशी होऊ शकत नाही.

🍁  कुठेही जा पळसाला पाने तीनच 

अर्थ - सर्वत्र परिस्थिती सारखीच असते.

🍁  कुसंतानापेक्षा नि:संतान बरे 

अर्थ -वाईट मुले पोटी जन्मल्यापेक्षा मुले जन्मालान आलेली चांगली.

🍁 केली खाता हरखले व हिशेब देता कचरले 

अर्थ - कोणताही विचार न करता कर्ज करायचे व देणी वाढली की काळजी करायची.

🍁 केव्हाच नाही त्यापेक्षा उशीर बरा 

अर्थ - अशक्य गोष्ट उशीरा हाती घेतलेली बरी.

🍁  कोल्हयाला द्राक्षे आंबटच 

अर्थ - न मिळणारी गोष्ट आवडत नाही असे दर्शवीणे.

🍁  कोळसा उगाळावा तेवढा काळा 

अर्थ - वाईट व्यक्तीचा अनुभव कायम वाईट असतो.

🍁कोंबड झाकलं तरी तांबड उगवल्या शिवाय राहत नाही 

अर्थ -  सत्य कधीही लपत नाही.

🍁  कोल्हा काकडीला राजी 

अर्थ - लहान माणसे थोड्या गोष्टीने संतुष्ट होतात

🍁 क्रियेविण वाचाळता व्यर्थ आहे 

अर्थ - अधिक बोलण्या पेक्षा काम करणे चांगले असते.

🍁 खतास महाखत

अर्थ -  प्रत्येक वाईट माणसास दुसर वरचढ माणूस मिळतोच.

🍁खाजवून खरुज काढणे 

अर्थ - एखाद्याची उगाचच कुरापत काढणे.

🍁  खाता पिता दोन लाथा 

अर्थ -कायम धाकात ठेवणे.

🍁  खायला काळ भुईला भार 

अर्थ - ज्याचा काही उपयोग नाही असा माणूस भार बनतो.

🍁  खाली मुंडी पाताळ धुंडी 

अर्थ - स्वभावाने गरीब वाटणारा मनुष्य ही धोकेदायक असू शकतो.

🍁  खाल्ल्या मिठाला जागणे 

अर्थ - मालकाशी प्रामाणिक राहून संकट काळी मदत करणे.

🍁 खाई त्याला खव खवे 

अर्थ - ज्यांनी चोरी केली अस्वस्थ होतो.

🍁  खाण्याराला चव नाही रांधणारयाला फुरसत नाही 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीची मागणी वाढली की ती गोष्ट मुक्तपणे सहन करणे भाग असते.

🍁  खायला काळ भुईला भार  

अर्थ -ज्याचा काही उपयोग नाही असा माणूस भार बनतो.

🍁 खायला कोंडा निजेला धोंडा 

अर्थ - अत्यंत दारिद्य असणे.

🍁  खाल्ल्या घराचे वासे मोजणे 

अर्थ - ज्या घरात राहतो त्याच घराशी बेईमानी करणे.

🍁  खिळ्यासाठी नाल गेला अन नालीसाठी घोडा 

अर्थ - व्यवस्थित नियोजन नसल्याने अपरिमित नुकसान होणे.

🍁 खिशात न्हाई आणा, अन ह्याला बाजीराव म्हणा 

अर्थ - गरीब मनुष्यास कोणीही कीमत देत नाही.

🍁  खिशात नाही दमडी अन बदलली कोंबडी 

अर्थ - ऐपत नसताना बडेजाव दाखविणे.

🍁  गंगा वाहते तोवर हात धुवून घ्यावे  

अर्थ -जोवर लाभ घेता येतो तोपर्यंत स्वार्थ साधून घेणे.

🍁  गड आला पण सिंह गेला 

अर्थ - एक महत्त्वाची गोष्ट मिळवताना दुसरी महत्त्वाची गोष्ट दूर जाणे.

🍁  गरज सरो नि वैद्य मरो 

अर्थ - स्वार्थी मनुष्य दुसऱ्यांचा विचार करत नाही.

🍁  गरजवंताला अक्कल नाही 

अर्थ - असहाय्य माणूस कोणाकडेही मदतीची याचना करतो.

🍁 गरिबान खपाव ,धनिकान चाखाव 

अर्थ - जीवावर कोणीही बलाढ्य दुबळ्या माणसाच्या आपला फायदा करून घेतो.

🍁 ग ची बाधा झाली

अर्थ -  फाजील आत्मविश्वास बळावणे.

🍁  गंगेत घोडं न्हालं 

अर्थ - सर्व इच्छा पूर्णत्वास जाणे.

🍁 गतं न शौच्यम 

अर्थ - एखादी गोष्टीचे महत्व संपल्या नंतर त्यासाठी उपाय योजना करणे व्यर्थ आहे.

🍁  गरज ही शोधाची जननी आहे 

अर्थ - गरजेच्या वेळी मनुष्य हर प्रकारे हवी ती गोष्ट मिळवणे.

🍁 गरजेल तो बरसेल काय 

अर्थ - मोठमोठ्या गोष्टी करणारे लोक मुळात काहीही काम करत नाहीत.

🍁  गर्वाचे घर खाली  

अर्थ - गर्व असलेल्या माणसाचा पराजय होतोच.

🍁  गाढवं मेलं ओझ्याने अन शिगरू मेलं हेलपाट्याने  

अर्थ - समजदार व्यक्ती काम करत आपले जीवन व्यतित करतात तर मुर्ख मनुष्य काम न समजल्याने त्रस्त जगतो.

🍁  गाढवाच्या पाठीवर गोणी 

अर्थ - कष्टकरी माणसाला तया कष्टा संबधित लाभ मिळत नाही तो लाभ इतरांना मिळतो.

🍁गाढवापुढे वाचली गीता ,कालचा गोंधळ बरा होता 

अर्थ - चांगले ज्ञानदिल्यावरही व्यक्तीचे वाईट वागणे.

🍁  गाव करी ते राव न करी 

अर्थ - एकीचे बळ एकट्या माणसाच्या कामाच्या तुलनेत जास्त असते व त्यामुळे अशक्य गोष्टी सुद्धा साध्य होतात.

🍁 गावात घर नाही अन रानात शेत नाही 

अर्थ - कफल्लक असणे, दरिद्री असणे.

🍁 गाजराची पुंगी वाजली तर वाजली ,नाहीतर मग मोडून खाल्ली 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीचा उपयोग आपल्या अपेक्षेप्रमाणे झालातर ठीक,नाहीतर त्याचा अन्य तर्हेने उपयोग करणे.

🍁  गाढवाचा गोंधळ लाथांचा सुकाळ

अर्थ -  मुखं मनुष्य आपल्या वागण्याने सर्वदूर गोंधळ उडवतो.

🍁 गाढवाने शेत खाल्ले ,पाप ना पुण्य  वाईट

अर्थ - व्यक्तीला त्याचा वागण्याचे काहीही वाटत नाही.

🍁  गाढवाला गुळाची चव काय 

अर्थ - मूर्ख माणसाला चांगल्या गोष्टींची किंमत नसते.

🍁 गाव तिथे उकिरडा  

अर्थ -सर्व दूर सारखीच परिस्थिती असते.

🍁गावात नाही झाड अन म्हणे एरंडया ला आले पान 

अर्थ - एखादी गोष्ट उगीचच वाढवून सांगणे.

🍁गुरवाचे लक्ष निविद्यावर 

अर्थ - मनुष्य प्राण्याला स्वार्थाच्या गोष्टी लगेच कळतात.

🍁  गोगल गाय पोटात पाय 

अर्थ - वरून दुर्बळ वाटणारे आतून स्वार्थी असू शकतात.

🍁 गोरा गोमटा कपाळ करंटा  

अर्थ - नुसते दिखाऊपण काही कामाचे नसते.

🍁  घरचा उंबरठा दारालाच माहित  

अर्थ - घरातील गोष्टी घरातल्या लोकांनाच माहित असते.

🍁  घरात नाही एक तीळ अन मिशाला पिळ

अर्थ -  गरीब असताना श्रीमंतीची एट करणे.

🍁 घरोघरी मातीच्या चुली  

अर्थ - सर्वदूर सारखीच परिस्थिती असते.

🍁 घरात घाण दारात घाण कुठे गेली गोरीपान 

अर्थ - काम न करता फक्त दिखाउपणा प्रदर्शित करणे.

🍁  घरात नाही कौल न रिकामा डौल 

अर्थ - गरीब असताना श्रीमंतीची एट करणे.

🍁  घार हिंडते आकाशी परी तिचे चित पिल्लांपाशी 

अर्थ - घर प्रमुखाचे लक्ष आपल्या मुलांकडेच असते.

🍁 घोंगडे भिजत पडणे 

अर्थ - एखादी गोष्ट खूप दिवसापासून प्रलंबित असणे.

🍁 घोडामैदानजवळ असणे 

अर्थ - परीक्षा लवकरच होणे.

🍁 घोड्यावर हौदा हत्तीवर खोगीर 

अर्थ - कोणताही विचार न करता विसंगत कृत्य करणे.

🍁 घोडं झालया मराया अन बसणारा म्हणतो मी नवां 

अर्थ - दुसऱ्याचे दु:ख न पाहता आपलाच विचार करणे.

🍁 घोडे खाई भाडे 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीवर भरमसाठ खर्च होणे.

🍁  चकाकते ते सोने नसते  

अर्थ -बडेजाव करणारे सर्वजण श्रीमंत नसतात.

🍁  चतुर्भुज करणे 

अर्थ - अटक करणे.

🍁  चमडी जाईल पण दमडी जाणार नाही 

अर्थ - पैश्यावर खूप प्रेम असणे, कंजूष असणे.

🍁 चढेल तो पडेल  

अर्थ -फार गर्व केला तर पराजय निश्चित असतो.

🍁 चतुर्भुज होणे 

अर्थ - लग्न करणे.

🍁  चमत्कारास नमस्कार करणे 

अर्थ - विशेष असाध्य गोष्टीना मानाने.

🍁 चांभाराची नजर जोड्यावर 

अर्थ - आपआपल्या व्यवसाया संबधित गोष्टींकडे मनुष्य अधिक रस घेऊन अवलोकन करतो.

🍁 चार दिवस सासूचे चार दिवस सुनेचे

अर्थ -  प्रत्येकाचा दिवस असतो.

🍁 चांगल्या कामाचा प्रारंभ स्वतःच्या घरापासून व्हावा 

अर्थ - चांगली गोष्ट स्वतः पासून सुरवात करावी.

🍁  चार आण्याचा मसाला बारा आण्याची कोंबडी 

अर्थ - एखाद्या छोट्या गोष्टीची किंमत कमी आणि इतर खर्च खूप जास्त असणे.

🍁  चालत्या गाडीला खीळ घालणे 

अर्थ - एखाद्याच्या चांगल्या कामात व्यत्यय आणणे.

🍁 चिंती परा ते येई घरा 

अर्थ - वाईट चिंतन केले की तशीच घटना आपल्या आयुष्यात घडते.

🍁  चुकणे हा मानवाचा धर्म आहे 

अर्थ - मनुष्य प्राणी हा चुकू शकतो.

🍁 चुकलेला फकीर मशिदीत 

अर्थ - मनुष्य आपल्या मूळ स्थानावर परततो.

🍁  चोर नाही तर चोराची लंगोटी 

अर्थ - भरपूर अपेक्षा असताना अल्प लाभावर समाधान मानणे.

🍁 चोराच्या उलट्या बोंबा

अर्थ -  गुन्हा कबूल न करता समोरच्यास दोषी ठरवणे.

🍁चोराच्या वाटा चोरालाच माहीत 

अर्थ - वाईट कृत्य करणाऱ्या व्यक्तीस त्याचे मार्ग व स्त्रोत माहिती असतात.

🍁 चोरीचा मामला हळू हळू बोंबला 

अर्थ - वाईट गोष्ट सर्व बाजूंनी झाकण्याचा प्रयत्न होतो.

🍁  चोर तो चोर वर शिरजोर 

अर्थ - गुन्हा कबूल न करता समोरच्यास दोषी ठरवणे.

🍁 चोर सोडून संन्याश्याला फाशी 

अर्थ - अपराधी व्यक्तीस दंड न करता निष्पाप व्यक्तीला त्रास देणे.

🍁 चोराच्या मनात चांदणे  

अर्थ -वाईट व्यक्ती कायम कुटिल डाव रचत असतो.

🍁  चोरावर मोर 

अर्थ - प्रत्येक वाईट माणसाला कधीतरी दुसरा वरचढ माणूस मिळतोच.

🍁  छडी लागे छमछम विद्या येई घमघम  

अर्थ - कठीण परिश्रम व दंड यामुळेच यश मिळते.

🍁छत्तीसाचा आकडा 

अर्थ - विरुद्ध मत असणे.

🍁  जपून पाऊल टाकणे  

अर्थ - काळजीपूर्वक काम करणे.

🍁 जळी स्थळी काष्ठी पाषाणी असणे 

अर्थ - सर्वदूर असणे.

🍁 जशी कामना तशी भावना  

अर्थ - आपण जसे चिंतन करतो त्याप्रमाणे आपले विचार बनतात.

🍁  जसा गुरु तसा चेला 

अर्थ - एका प्रमुख व्यक्तीच्या मार्गदर्शनाखाल त्या व्यक्तीच्या स्वभावचेच लोक निर्माण होतात.

🍁  जखमेवर मीठ चोळणे 

अर्थ - आधीच त्रस्त असताना परत त्याच गोष्टीविषयी त्रास देणे.

🍁 जळत घर भाड्याने कोण घेणार? 

अर्थ - संकटग्रस्त गोष्ट कोणालाच आवडत नाही.

🍁 जशास तशे 

अर्थ - समोरच्या व्यक्ती व्यवहारानुसार आपला व्यवहार ठरवावा.

🍁 जशी नियत तशी बरकत 

अर्थ - आपले यश आपल्या चांगल्या विचारांवर अवलंबुन असते.

🍁 जसा भाव तसा देव 

अर्थ - आपली जशी श्रध्दा असेल त्याप्रमाणे आपल्याला फळ मिळेल.

 

🍁  जावे त्याचा वंशा,तेव्हा कळे 

अर्थ - एखाद्या व्यक्तीचे दु:ख त्याच्या जवळ गेल्यावर कळते.

🍁 जात्यातले रडतात आणि सुपातले हसतात 

अर्थ - दुसऱ्यांना हसताना विचार करणे क्रमप्राप्त आहे, काही दिवसांनी तशी वेळ आपल्यावरही येऊ शकते.

🍁 जावयाचं पोर हरामखोर  

अर्थ -माणसाची प्रवृत्ती आपल्या स्वार्थ साधण्यासाठीच असते.

🍁  जिकडे पोळी तिकडे गोंडा घोळी 

अर्थ - एखद्या ठिकाणी लाभ असता तिकडे विशेष लक्ष्य देणे.

🍁 जित्याची खोड मेल्याशिवाय जात नाही 

अर्थ - वाईट व्यक्तीची वाईट सवय कधीही जात नाही.

🍁  जिकडे सुई तिकडे दोरा 

अर्थ - घनिष्ट संबंध असणारे एकमेकांजावळ कायम असतात.

🍁  जिथे कमी तेथे आम्ही 

अर्थ - पडेल ते काम करून समोरच्यास हातभार लावणे.

🍁 जेथे पिकतं तिथे विकतं नाही 

अर्थ - एखादी गोष्ट विपुल प्रमाणात असलेल्या भागात त्या गोष्टीचे महत्त्व राहत नाही.

🍁  जो दुसऱ्यावर विसंबला त्याचा कार्यभाग बुडाला 

अर्थ - आपले काम दुसऱ्यावर ढकललेतर अपयश येते, कष्ट करणाऱ्या व्यक्तीस काही कमी पडत नाही.

🍁  जो खाईल आंबा तो सोशेल ओळंबा

अर्थ -  एखाद्या गोष्टीचा लाभ घेताना त्याचे दोष स्वीकारावे.

🍁 जो श्रमी त्याला काय कमी 

अर्थ - कष्ट करणाऱ्या व्यक्तीस काही कमी पडत नाही.

🍁  ज्याचंजळतं त्यालाच कळतं  

अर्थ -आपले दु:ख आपल्यालाच सोसावे लागते.

🍁  ज्याला नाही अक्कल त्याची घरोघरी नक्कल 

अर्थ - मुर्ख माणसाची सर्वत्र उपेक्षा व टिंगल होते.

🍁  ज्या गावच्या बोरी त्याच गावच्या बाभळी 

अर्थ - एका प्रदेशात सर्व गुणधर्माचे लोकं राहतात.

🍁  ज्याचा कंटाळा त्याचा वानोळा 

अर्थ - जी कंटाळवाणी बाब असते तीच स्वीकारावी लागणे.

🍁 ज्याची मिळते पोळी त्याची वाजवावी टाळी 

अर्थ - आपल्या मालकाचे गुणगान करणे

🍁 ज्याचं जळतं त्यालाच कळतं 

अर्थ - आपले दु:ख आपल्यालाच सोसावे लागते.

🍁 ज्याचा हात मोडेल त्याच्या गळ्यात पडेल

अर्थ -  वाईट कृत्य स्वतःलाच भोगावे लागते.

🍁  ज्याला नाही अक्कल त्याची घरोघरी नक्कल 

अर्थ - मुर्ख माणसाची सर्वत्र उपेक्षा व टिंगल होते.

🍁  झाडाजवळ छाया अन बुवाजवळ बाया 

अर्थ - थोडे आमिष दाखविले तरी मनुष्याची धाव तिकडेच असते.

🍁  ज्या गावच्या बोरी त्याच गावच्या बाभळी 

अर्थ - एका प्रदेशात सर्व गुणधर्माचे लोकं राहतात.

🍁 ज्याचा कंटाळा त्याचा वानोळा 

अर्थ - जी कंटाळवाणी बाब असते तीच स्वीकारावी लागणे.

🍁 ज्याची मिळते पोळी त्याची वाजवावी टाळी 

अर्थ - आपल्या मालकाचे गुणगान करणे.

🍁  झाकली मूठ सव्वा लाखाची 

अर्थ - दुर्गुण असले तरी प्रकट करू नयेत.

🍁 झालं गेलं अन गंगेला मिळालं  

अर्थ -भूतकाळाच्या गोष्टी दुर्लक्ष करून पुढे मार्गक्रमण करणे.

🍁  टाकीचे घाव सोसल्याशिवाय देवपण येत नाही  

अर्थ - कष्टाशिवाय यश मिळत नाही.

🍁 ठकास महाठक 

अर्थ - प्रत्येक वाईट माणसाला त्यापेक्षा वरचढ माणूस मिळतोच.

🍁  ठेवीले अनंते तैसेची राहावे 

अर्थ - जी परिस्थिती आहे त्यात समाधान मानावे.

🍁  डल्ला मारणे

अर्थ - दुसऱ्याची वस्तू चोरणे.

🍁 डोळ्यात अंजन घालणे 

अर्थ - एखाद्यास दिवसाढवळ्या विश्वासघात करुन फसविणे.

🍁 डोंगर पोखरून उंदीर कढणे 

अर्थ - जास्त श्रम करून कमी फायदा होणे.

🍁  ढवळ्या जातो आणि पवळ्या येतो पण सावळा गोंधळ तसाच राहतो 

अर्थ - कारभारी व्यक्ती बदलली तरी फारसे बदल होत नाही अन तोच तो गोंधळ उडतो.

🍁  ढवळ्याशेजारी बांधला पावळया, वाण नाही पण गुण लागला 

अर्थ - दोन व्यक्तींना सोबत राहताना एकमेकांच्या सवयी लागणे.

🍁 तळ हाताने सूर्य झाकला जात नाही 

अर्थ - छोट्या गोष्टीनी फार मोठे व थोर बाबी दडवता येत नाही.

🍁  तवा तापला तोवर भाकरी भाजून घ्यावी 

अर्थ - जोवर लाभ घेता येतो तोपर्यंत स्वार्थ साधून घेणे.

🍁  तरण्याला लागली कळ अन म्हातारयाला आल बळ 

अर्थ - तरुण माणूस आळशी असतो.

🍁  तळ्यात मळ्यात करणे 

अर्थ - मनाची अवस्था अस्थिर असणे.

🍁  तहान लागल्यावर विहीर खोदणे 

अर्थ - गरज लागल्यानंतरच एखाद्या गोष्टीसाठी तयारी करणे.

🍁 ताकापुरते रामायण  

अर्थ -एखादी गोष्ट मिळेपर्यंत संवाद साधणे. स्वार्थ साधल्यावर तडक निघून जाणे.

🍁  ताकास तूर न लागू देणे 

अर्थ - मनातील गोष्ट न सांगणे.

🍁 ताक कुंकून पिणे 

अर्थ - प्रत्येक छोटी गोष्ट सुद्धा काळजीपूर्वक करणे.

🍁 ताकास जाऊन लोटा लपवणे  

अर्थ -एखादी गोष्ट इच्छा नसतांना लपविणे.

🍁 तुझी दाढी जळू दे पण माझी वीडी पेटू दे 

अर्थ - दुसऱ्याचे नुकसान झाले तरी चालेल पण स्वतःचा स्वार्थ साधणे.

🍁  तीन तिघाडा काम बिघाडा 

 एखादे काम भरपूर जणांनी लक्ष केंद्रित करून केले तर अपयश येऊ शकते.

🍁 तू राणी मी राणी पाणी कोण आणी 

अर्थ - दोन सुकुमार ,नाजूक व्यक्ती कधीही काम करत नाही, असे व्यक्ती जवळ आल्यास एकमेकांचा एकमेकांना फटका बसतो.

🍁 तेरड्याचा रंग तीन दिवस

अर्थ -  एखादे कार्य थोडे दिवस जोरात चालून एकदम बंद पडणे.

🍁 तेल गेले तूप गेले हाती आले धुपाटणे 

अर्थ - एकाच दोन वेगवेगळ्या गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केल्यावर दोन्ही गोष्टींचा लाभ न होणे.

🍁  तोबरयाला पुढे ,लगमला मागे

अर्थ -  फायद्याचा वेळी पुढे पुढे ,कामाच्या वेळी मात्र मागेमागे.

🍁 तोंडाला पाने पुसणे 

अर्थ - हमी देऊन समोरच्या व्यक्तीचे काम न करणे.

🍁 थेंबे थेंबे तळे साचे 

अर्थ - काटकसर केल्यास बरीच शिल्लक मागे पडते.

🍁 दगडा पेक्षा वीट मऊ

अर्थ -  छोट्या गोष्टीत समाधानी राहणे.

🍁 दमडीची नाही मिळकत आणि घडीची नाही फुरसत 

अर्थ - रिकामटेकडा मनुष्य आपण खूप व्यस्त आहे असे दर्शवितो.

🍁 दहा मरावे पर दहांचा पोशिंदा मरु नये 

अर्थ - महत्त्वाची व्यक्ती गेली तर फार मोठे नुकसान होते.

🍁 दक्षिणा तशी प्रदक्षिणा 

अर्थ - व्यवसायात जसा लाभ असेल तसे महत्त्व आपल्या ग्राहकास देणे.

🍁  दगडावरची रेघ 

अर्थ - कायमची गोष्ट.

🍁  दहा गेले पाच उरले  

अर्थ -आत्मविश्वास कमी होणे.

🍁 दही वाळत घालून भांडण 

अर्थ - एखाद्या नुकसानाची तमा न बाळगता वैर करणे सुरूच ठेवणे.

🍁दांत कोरून पोट भरतो 

अर्थ - उपजिवीकेसाठी फार थोडे श्रम घेऊन जीवन व्यतीत करणे.

🍁  दांत आहे तर चणे नाहीत, चणे आहेत तर दांत नाहीत 

अर्थ - सर्व गोष्टी उपलब्ध असल्यातरी त्याचा उपभोग घेता न येणे.

🍁 दाखवायचे दात वेगळे अन खायचे दात वेगळे

अर्थ -  प्रकट करताना विचार वेगळे अन मनात काही वेगळेच विचार.

🍁दात कोरुन पोट भारता येत नाही 

अर्थ -  इकडून तिकडून आणलेल्या अल्प मिळकतीवर जीवन व्यतीत करता येत नाही.

🍁  दाम करी काम 

अर्थ - पैशाला किंमत असते.

🍁 दाणा दाणा टिपतो पक्षी पोट भरतो

अर्थ -  कष्टकरी आपले पोट अत्यंत जिकिरीने भरतो.

🍁 दानवाच्या घरी रावण देव 

अर्थ - जसा आपला स्वभाव तसे आपले श्रद्धास्थान बदलते.

🍁  दारात नाही आड म्हणे लावतो झाड 

अर्थ - साधने नसताना एखादी गोष्ट हौस म्हणून करणे.

🍁 दिवस गेला रेटारेटी, चांदण्यात कापूस वेचीत 

अर्थ - दिवसभर आपला वेळ वाया घालवून शेवटच्या क्षणास धावा-धाव करणे.

🍁 दिवस मेला इथं तिथं अन रात्र झाली निजु कुठं 

अर्थ - दिवसभर आपला वेळ वाया घालवून शेवटच्या क्षणास धावा-धाव करणे.

🍁 दिवाळी दसरा हात पाय पसरा 

अर्थ - सण बघून भरमसाठ खर्च करणे.

🍁 दिसतं तस नसतं म्हणून जग फसतं 

अर्थ - दिखाऊ गोष्टी या कायम तकलादू असतात, मुळात वेगळेच काही असते.

🍁  दिल्या भाकरीचा सांगितल्या चाकरीचा 

अर्थ - एखादा मनुष्य एकाच ठिकाणी फार काहीअपेक्षा न ठेवता काम करतो.

🍁  दिवस बुडाला मजूर उडाला  

अर्थ -टाम-टून काम करून निघून जाणे.

🍁दिवसा चुल रात्री मूल  

अर्थ -दिवस-रात्र कामाचा त्रास असणे.

🍁  दिव्या खाली अंधार  

अर्थ -मोठ्या व्यक्तीचे सुद्धा गुण दोष असतात.

🍁  दुःख रेड्याला न डाग पखालीला

अर्थ -  एखाद्याच्या त्रासामुळे दुसरा चांगला व्यक्ती त्रासात पडणे.

🍁  दुध पोळलं की ताक कुंकून प्यावे 

अर्थ - एखादा अवघड प्रसंग सोसल्यावर पुढे काळजी घेणे.

🍁  दुधात साखर पडणे 

अर्थ - एकाचवेळी अनेक गोष्टीचा लाभ होणे.

🍁दुर्दैवाचे दशावतार होणे 

अर्थ - अनेक बाजूने संकट येणे.

🍁 दुष्टी आड सृष्टी  

अर्थ -आपल्या पाहण्यापलीकडे पण जग आहे.

🍁 दुखणे हत्तीच्या पायाने येते आणि मुंगीच्या पायाने जाते 

अर्थ - दु:ख लवकर संपत नाही.

🍁  दुधाची तहान ताकावर 

अर्थ - छोट्या गोष्टीत समाधानी राहणे.

🍁दुधापेक्षा सायीवर प्रेम जास्त 

अर्थ - मुलांपेक्षा नातवंडांवर अधिक प्रेम असणे.

🍁दुष्काळात तेरावा महिना 

अर्थ - संकटात अधिक भर पडणे.

🍁  दुसऱ्याच्या डोळ्यातील कुसळ दिसते पण स्वतःच्या डोळ्यातील मुसळ दिसत नाही 

अर्थ - स्वतःच्या चुकांकडे दुर्लक्ष करून दुसऱ्याच्या चुकांविषयी बोलणे.

🍁 देणं न घेणं आणि कंदिल लावून येणं 

अर्थ -  उगाचच एखाधाची कुरापत काढणे.

🍁 देश तसा वेश  

अर्थ -प्रदेशाप्रमाणे आपले संस्कार, पोशाख बदलतो.

🍁  दे माय धरणी ठाय करणे 

अर्थ - खूप त्रस्त होणे

🍁 देवाची करणी अन नारळात 

अर्थ - पाणी  नैसर्गिक गोष्टींना तोड नसते.

🍁  देह देवळात चित्त पायतणात 

अर्थ - एका ठिकाणी मन एकाग्र न करता ,दुसऱ्याच ठिकाणीचित्त घोटाळणे.

🍁 दैव देते कर्म नेते

अर्थ -  कर्म वाईट केले तर चांगल्या गोष्टीचा त्याग करावा लागतो.

🍁 दोन डोळे शेजारी, भेट नाही संसारी  

अर्थ -जिवलग दोन व्यक्तींची भेट जवळ असूनही न होणे.

🍁 दोघींचा दादला उपाशी 

अर्थ - एकाच वेळी दोन गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केल्यामुळे कोणताही अपेक्षित लाभ न होणे.

🍁 दोन्ही घरचा पाहुणा उपाशी  

अर्थ - दोन वेगवेगळ्या समूहाना पाठिंबा देणाऱ्या व्यक्तीला तोटा होतो.

🍁  द्या दान सुटे गिरान (ग्रहण) 

अर्थ - एखादा आशावाद दाखवून द्रव्याची अपेक्षा करणे.

🍁 ध चा मा करणे 

अर्थ - सांगताना एखाद्या मूळ गोष्टीत बदल करून आपला स्वार्थ साधणे.

🍁  नकटीच्या लग्नाला सतराशे विघ्न 

अर्थ - असलेल्या व अडखळत मुळात कमी तयारीअसलेल्या कार्यात अनेक बाधा येणे.

🍁  नर का नारायण बनणे 

अर्थ - कर्म करून उच्च होणे.

🍁 नवी विटी नवे राज्य

अर्थ -  नवीन राज्यकर्ते नवीन कायदे आणतात.

🍁  नव्याचे नऊ दिवस 

अर्थ - नवेपणा असतानाचे कौतुक नंतर टिकत नाही.

🍁 नकर्त्यांचा वार शनिवार 

अर्थ - काम न करणारा व्यक्ती फक्त बहाणे सांगतो.

🍁  नकटे व्हावे पण धाकटे होऊ नये  

अर्थ - छोट्या व्यक्तींना नेहमी कामे सांगितली जातात.

🍁  नरोवा कुंजरोवा 

अर्थ - कोणत्याही गोष्टीबाबत भाष्य न करणे, केल्यास संभ्रम निर्माण करणे.

🍁  नव्याची नवलाई  

अर्थ -एखाद्या नवी गोष्टीचा उदोउदो करणे.

🍁  नसून खोळंबा असून दाटी  

अर्थ -एखाद्या प्रमुख व्यक्तीचा कोणताही उपयोग न होणे.

🍁 नाकाचा बाल 

अर्थ - अत्यंत प्रिय व्यक्ती.

🍁  नाकापेक्षा मोती जड होणे

 अर्थ - डोईजड होणे.

🍁नाव मोठे लक्षण खोटे  

अर्थ -श्रीमंत असून कंजूष असणे, श्रीमंत असण्याचा आव आणणे.

🍁 नाव सोनुबाई अन हाती कथलाचा वाळा 

अर्थ - नावाप्रमाणे महती नसणे.

🍁 नाक दाबले की तोंड उघडते 

अर्थ - मनस्थितीत हवे ते काम एखाद्यास कोंडीत पकडून ऋण घेता येते.

🍁  नाकापेक्षा मोती जड 

अर्थ - महत्वाची गोष्ट सोडून इतर गोष्टीला महत्त्व येणे.

🍁  नाचता येईना आंगण वाकडे 

अर्थ - स्वतः येत नसलेली गोष्ट न करता इतर गोष्टीस बोल लावणे.

🍁  नाव सगुणी अन करणी अवगुणी  

अर्थ -नावाप्रमाणे न राहता वाईट कृत्य करणे.

🍁 नावडतीचे मीठ अळणी  

अर्थ -नावडत्या व्यक्तीने केलेली कोणतीही गोष्ट आवडत नाही.

🍁  निंदकाचे घर असावे शेजारी 

अर्थ - आपल्या टीकाकारांमुळे आपला विकास होतो.

🍁 निर्लज्जम सदा सुखी  

अर्थ -वाईट व्यक्तीला त्याचा वागण्याचे काहीही वाटत नाही.

🍁 पहिले पाढे पंचावन्न

अर्थ -  भरपूर समजावुन सुद्धा वाईट वागण्यात बदल न होणे.

🍁 पाण्यात राहून माशाशी वैर 

अर्थ - बलवानाशी शत्रुत्व काय कामाचे?

🍁 पालथ्या घड्यावर पाणी  

अर्थ -नि:र्बुध्ध व्यक्तीचे वर्तन सुधारत नाही.

🍁 पायीची वहाण पायी बरी 

अर्थ - योग्यतेप्रमाणे वागवावे.

🍁  पुढच्यास ठेच मागचा शहाणा  

अर्थ -एकाच मार्गावरील पुढील व्यक्तीस वाईट अनुभव आल्यास तो मागच्या माणसा साठी मार्गदर्शक ठरतो.

🍁 पी हळद आणि हो गोरी 

अर्थ - उतावीळ होणे.

🍁 पेराल तसे उगवेल  

अर्थ - कर्मानुसार तसे फळ मिळते.

🍁 प्रत्येक कुत्र्याचा दिवस असतो 

अर्थ - प्रत्येकाचा दिवस येतो.

🍁 प्रयत्नांती परमेश्वर 

अर्थ - खूप कष्ट करण्याची तयारी असली की कोणतीही गोष्ट साध्य होऊ शकते.

🍁 फट म्हणताच ब्रम्ह  हत्या

अर्थ -  छोट्या गोष्टीवरुन दोषी ठरवणे.

🍁बळी तो कान पिळी  

अर्थ - बलवान माणूस दुर्बळ माणसांना पिडतो.

🍁बडा घर पोकळ वासा  

अर्थ -श्रीमंत असून कंजूष असणे, श्रीमंत असण्याचा आव आणणे.

🍁 बाप दाखव नाही तर श्राद्ध कर 

अर्थ - कोणत्याही गोष्टीचा पुरावा मागणे.

🍁 बाळाचे बाप ब्रह्मचारी 

अर्थ - निष्पाप वाटणाऱ्या व्यक्ती दोषी असणे.

🍁 बाबाही गेला दशम्या गेल्या 

अर्थ - एकाच दोन वेगवेगळ्या गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केल्यावर दोन्ही गोष्टींचा लाभ न होणे.

🍁 बुडत्याला काठीचा आधार 

अर्थ - संकटग्रस्त मनुष्यास छोटी मदत सुद्धा मोठी वाटते.

🍁 बैल गेला नि झोपा केला 

अर्थ - एखाद्या गोष्टीची निकड संपल्यावर त्या गोष्टीसाठी काम करणे.

🍁 बैल गेला अन झोपा केला  

अर्थ -एखादी गोष्टीचे महत्व संपल्या नंतर त्यासाठी उपाय योजना करणे व्यर्थ आहे.

🍁 बोलण्या पेक्षा मौन 

अर्थ - श्रेष्ठ  अधिक बोलण्या पेक्षा काम करणे चांगले असते.

🍁 बोलाचीच कढी बोलाचाच भात 

अर्थ - खोटी आश्वासने देणे.

🍁भरंवशाच्या म्हशीला टोणगा 

अर्थ - पूर्ण निराशा करणे.

🍁 भित्यापाठी ब्रह्म राक्षस 

अर्थ - भित्रा माणूस सदैव कोणत्याही छोट्या बाबीना घाबरतो.

🍁 भल्या गाड्यास सूप जड नाही 

अर्थ - समर्थ व्यक्तीला छोटे काम विशेष वाटत नाही.

🍁 मऊ सापडले म्हणून कोपराने खणू नये 

अर्थ - एखाद्याच्या चांगुलपणाचा फार फायदा घेऊ नये.

🍁 मनी वसे ते स्वप्नी दिसे

अर्थ - आपण ज्या गोष्टीचा सदैव विचार करतो तीच गोष्ट आपल्याला आसपास दिसते (आभास होतो).

🍁मुलाचे पाय पाळण्यात दिसतात

अर्थ -  व्यक्तीचे गुणदोष सुरवातीच्या काळात लगेच कळतात.

🍁 मूर्ती लहान पण कीर्ती महान 

अर्थ - छोटा मनुष्य तरी कार्यक्षमता खूप असणे.

🍁 मेल्याशिवाय स्वर्ग दिसत नाही

अर्थ -  काही गोष्टी स्वतःअनुभावल्याशिवाय कळत नाही.

🍁 यज्ञास बळी बोकडाचा 

अर्थ - दुर्बळ व्यक्तीला कठीण काम करण्यास सांगणे.

🍁  रात्र थोडी सोंगे फार 

अर्थ - काम भरपूर, वेळ कमी.

🍁  राजा उदार झाला हाती भोपळा दिला  

अर्थ -आशा असताना एखाद्या मोठ्या व्यक्तीने अपेक्षेनुसार काम न करणे.

🍁  राम कृष्ण आले गेले तरीही जग का चालायचे थांबले 

अर्थ - व्यावहारिक बाबी कुणासाठीही थांबत नाही.

🍁 लंकेची पार्वती असणे 

अर्थ - अत्यंत गरीब असणे.

🍁 लहान तोंडी मोठा घास 

अर्थ - छोट्या व्यक्तीने आवाक्या बाहेरच्या गोष्टी करणे.

🍁  लंकेत सोन्याच्या विटा 

अर्थ - दुसऱ्याची श्रीमंती आपल्या काही कामाची नसते.

🍁  लहानपण देगादेवा मुंगी साखरेचा रवा 

अर्थ - मोठेपणा न मिरवता छोटे होऊन आपले काम परिपूर्ण करणे सुखी आहे.

🍁 लेकी बोले सुने लागे

अर्थ -  एकाला बोलल्यावर दुसऱ्याने त्यातील संदेश ओळखणे.

🍁  वराती मागून घोडे  

अर्थ -एखादी गोष्टीचे महत्व संपल्या नंतर त्यासाठी उपाय योजना करणे व्यर्थ आहे.

🍁 वाचाल तर वाचाल 

अर्थ - शिक्षण घेतले की तरच प्रगती होऊ शकते.

🍁  वारा पाहून पाठ फिरवावी 

अर्थ - वातावरण पाहून वागावे.

🍁 वाळूचे कणही रगडीता तेलही गळे 

अर्थ - कठोर परिश्रमामुळे कोणतीही गोष्ट साध्या होऊ शकते.

🍁 वाड्याचे तेल वाग्यांवर 

अर्थ - एका गोष्टीचा राग दुसऱ्यावर काढणे.

🍁  वाऱ्यावरती वरात काढणे 

अर्थ - स्वतः नियोजन न करता दुसऱ्यावर विसंबून महत्त्वाचे कार्य करणे.

🍁 वासरात लंगडी गाय शहाणी 

अर्थ - मूर्ख लोकांमध्ये कमी बुध्धिवान मनुष्यसुद्धा प्रसिद्ध असतो.

🍁विंचवाचे बिहाड पाठीवर 

अर्थ - फिरत्या माणसाचा ठाव ठिकाणा लागणे मुश्कील असते किंवा अस्थिर गोष्टी या कायम मूळ विषयापासून भटकतात.

🍁  शितावरून भाताची परीक्षा 

अर्थ - फार थोड्या नमुन्यावरुन मोठ्या वस्तूंची चाचणी करणे.

🍁शुद्ध नाही मन तया काय करी साबण 

अर्थ - मनात कुविचार असता चांगले विचार ऐकणे व्यर्थ आहे.

🍁शुध्द बीजापोटी फळे रसाळ गोमटी 

अर्थ - संस्कारी कुटुंबात चांगल्या व्यक्ती असतात.

🍁  शेखी मीरविणे  

अर्थ -उगाचच मोठ्या गोष्टी करणे.

🍁 शेरास सव्वाशेर

 अर्थ - प्रत्येक वाईट माणसाला त्यापेक्षा वरचढ माणूस मिळतोच.

🍁 शेंडी तुटो की पारंबी तुटो  

अर्थ - एखाद्या गोष्टीचे परिणाम काय राहणार याची चिंता न करणे.

🍁 शेरास सव्वाशेर 

अर्थ - प्रतिपक्षापेक्षा श्रेष्ठ.

🍁 शेळी जाते जीवानिशी खाणारा म्हणतो वातड 

अर्थ - आपल्या स्वार्थ साधण्यासाठी दुसऱ्याच्या जीवाचा विचार न करणे.

🍁 श्वानाचीया भुंकण्याला हती देईना किंमत 

अर्थ - बलवान व्यक्ती दुर्बल माणसाला किंमत देत नाही.

🍁 संगत गुण से सोबत गुण 

अर्थ - दोन व्यक्तींना सोबत राहताना एकमेकांच्या सवयी लागणे

🍁  समुद्रामाजी फुटकें तारू  

अर्थ - चांगल्या गोष्टींबरोबर वाईट गोष्टी पण असतात.

🍁  सरड्याची धाव कुंपणा पर्यंतच 

अर्थ - दुर्बळ माणूस एका मार्यादेच्याआतच काम करतो.

🍁 सरकारी काम अन बारा महिने थांब 

अर्थ - काही कामं नेहमी विलंबाने होत असतात, त्या साठी धीर देणे योग्य.

🍁  संन्याश्याच्या लग्नाला शेंडीपासून प्रारंभ 

अर्थ - मुळात कमी तयारी असलेल्या व अडखळत असलेल्या कार्यात अनेक बाधा येणे.

🍁  साखरेचे खाणार त्याला देव देणार 

अर्थ - सगळ्यांशी आपुलकीने वर्तन केल्यास असाध्य बाब साध्य होऊ शकते.

🍁 सुंठेवाचून खोकला गेला  

अर्थ -परस्पर संकट टळले.

🍁  सुंभ जळतो पण पिळ जळत नाही 

अर्थ - भरपूर शिक्षा होऊन सुध्दा वाईट प्रवृत्ती नष्ट करता येत नाही.

🍁  हत्ती गेला शेपूट राहिलं  

अर्थ -अवघड काम संपल्यानंतर छोटे (सोपे) राहणे.

🍁  हपापाचा माल गपापा 

अर्थ - अती हव्यासाने असलेले द्रव्य ही नष्ट होते.

🍁 हत्ती होऊन ओंडके, मुंगी होऊन साखर खाल्लेली बरी 

अर्थ - मोठेपणा न मिरवता छोटे होऊन आपले काम परिपूर्ण करणे सुखी आहे.

🍁 हलवायाच्या घरावर तुळशीपत्र 

अर्थ - स्वतःच्या व्यवसायात नामांकित असूनही आपल्या घरासाठी आपल्या व्यवसायासंबधित सुविधा देता न येणे.

🍁 हात दाखवून अवलक्षण 

अर्थ - उगाचच विविध गोष्टी मागे धावून हसे करुन घेणे.

🍁  हातावर तुरी देणे 

अर्थ - एखाद्याच्या कचाट्यातून सुटणे.

🍁 हा सूर्य आणि हा जयद्रथ 

अर्थ - पुराव्यासहित सिद्ध करणे.

🍁  हातच्या कंकणाला आरसा कशाला 

अर्थ - उघड सत्य हे केव्हाही खरे करता येऊ शकते.