वचन

 वचन

..............................................................................

 नामावरून वस्तू एक आहेत

 की अनेक आहेत ,  याचा बोध घेणे म्हणजे त्या नामाचे वचन होय.

..........................................................................

  आपल्या मराठी भाषेमध्ये वचनाचे दोन प्रकार आहेत.

1 ]  एक वचन

2 ]  अनेक वचन

...........................................................................

 एक वचन

 नामाच्या रूपावरून जेव्हा  एका वस्तूचा बोध होतो ,  तेव्हा त्याचे एक वचन मानले जाते.

 उदा- 

घोडा

 कोल्हा

 बाबा

 नदी

 माळ

 घर

......................................................................

  अनेकवचन

 नामाच्या रूपावरून जेव्हा एकापेक्षा अधिक वस्तूंचा बोध होतो ,  तेव्हा त्याचे अनेकवचन मानले जाते.

 उदा-

 घोडे

 कोल्हे

 बाबा

 नद्या

 माळा

 घरे

..........................................................................

 एखादी व्यक्ती  वयाने ,  ज्ञानाने ,  अधिकाराने थोर असल्यास  त्या व्यक्तीबद्दल आदर दाखवण्यासाठी  आपण त्या व्यक्तीचा उल्लेख अनेक वचनी करतो .  याला "  आदरार्थी  एक वचन "  असे म्हणतात.

 उदा-

1 ]  लोकमान्य टिळक थोर राष्ट्रपुरुष होते.

2]  महात्मा गांधी थोर राष्ट्रपुरुष होते.

.........................................................................

 + एक वचन नामांची अनेकवचनी  रूपे +

पुल्लिंगी नामे -

1] बहुतेक  आ-कारांत पुल्लिंगी नामाची अनेक  वचनी  रूपे ए-कारान्त होतात.

एकवचन	अनेकवचन
घोडा	घोडे
कोल्हा	कोल्हे
आंबा	आंबे
राजा	राजे

2 ]  काही आ-कारान्त पुल्लिंगी नामांची एकवचनी व अनेकवचनी  रूपे सारखीच असतात.

एकवचन	अनेकवचन
बाबा	बाबा
दादा	दादा
मामा	मामा
नाना	नाना

  3 ] आ-कारांत खेरीज इतर सर्व पुल्लिंगी नामांची एक वचनी व अनेक वचनी रुपये सारखीच असतात.

एकवचन	अनेकवचन
देव	देव
नातू	नातू

..........................................................................

 स्त्रीलिंगी नामे -

1] काही अ-कारान्त स्त्रीलिंगी नामांची अनेकवचनी  रुपये  आ-कारांत होतात आणि काही अ-कारान्त स्त्रीलिंगी नामांची अनेकवचनी  रूपे ई-कारांत होतात.

एकवचन	अनेकवचन
माळ	माळा
जात	जाती
गोष्ट	गोष्टी
चूक	चुका

2] काही आ-कारांत आणि बहुतेक ई-कारांत व उ-कारान्त स्त्रीलिंगी नामांची एकवचनी  व अनेकवचनी रूपे सारखीच असतात.

एकवचन	अनेकवचन
नारी	नारी
विद्या	विद्या
बालिका	बालिका
वधू	वधू

3]   काही  ई - कारांत स्त्रीलिंगी  नामांची अनेकवचनी  रूपे  या-कारान्त  होतात  व  ऊ-कारान्त स्त्रीलिंगी नामांची अनेकवचनी रूपे वा -कारांत होतात.

एकवचन	अनेकवचन
नदी	नद्या
बी	बिया
सासू	सासवा
जळू	जळवा

 

......................................................................

 

 नपुंसकलिंगी नामे 

1 ]  अ - कारांत व  उ - कारान्त  नपुसकलिंगी  नामांची अनेक वचनी  रूपे  ए - कारान्त होतात.

एकवचन	अनेकवचन
रान	राने
देऊळ	देवळे

2 ]  ए - कारान्त नपुसकलिंगी नामाची अनेकवचनी रूपे ई - कारांत होतात.

एकवचन	अनेकवचन
तळे	तळी
मडके	मडकी